Wizyta ósmoklasistów w Sądzie Rejonowym w Łomży
W dniu dzisiejszym uczniowie klas ósmych wzięli udział w zajęciach edukacyjnych w Sądzie Rejonowym w Łomży, realizowanych w ramach ogólnopolskiego projektu „100 lekcji w sądzie”.
Już sam etap wejścia do budynku był ciekawym doświadczeniem. Wchodząc do sądu, przeszliśmy przez bramkę wykrywającą metale i zostaliśmy poddani standardowej kontroli bezpieczeństwa. Byliśmy bacznie obserwowani przez panów z ochrony – na szczęście nikt nie został zatrzymany.
Nasze zajęcia rozpoczęliśmy w sali rozpraw nr 4, gdzie po przywitaniu się z prowadzącą – Panią Sędzią Martą Małgorzatą Sulkowską – zeszliśmy także do piwnicy, by zobaczyć pomieszczenia dla osadzonych.
Podczas dwugodzinnych zajęć prowadząca dzieliła się doświadczeniami z różnych wydziałów sądu i rozmawiała z uczniami o aktualnych zagrożeniach, takich jak patostreamy, sztuczna inteligencja i media społecznościowe, a także o konsekwencjach ich niewłaściwego wykorzystania.
Zadawała różne pytania — choć klasy ósme bywają powściągliwe w odpowiedziach, to przy pytaniu o PTSD jeden z uczniów poprawnie odpowiedział, że chodzi o zespół stresu pourazowego.
Dowiedzieliśmy się również, czym różni się małoletni od nieletniego, a także, że nawet ósmoklasista w niektórych przypadkach może odpowiadać przed sądem jak dorosły.
Ważnym elementem zajęć było także poznanie fragmentów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących funkcjonowania sądów i zasad wymiaru sprawiedliwości.
Pani Sędzia obrazowo tłumaczyła odpowiedzialność za swoje wybory, posługując się wyrazistymi przykładami — np. porównując ryzykowną jazdę na hulajnodze do wyboru między zdrowiem a „posiadaniem najładniejszego nagrobka na cmentarzu”.
Aby lepiej zrozumieć przebieg postępowania, przeprowadziliśmy symulację sprawy sądowej. Wspólnie ustaliliśmy czyn zabroniony — było to pobicie z zaborem mienia, czyli paczki paluszków z makiem, zakupionej na promocji w jednym ze śniadowskich supermarketów.
W rolę poszkodowanego wcielił się Kacper z 8a, napastników zagrali Patryk i Krzysztof z 8b, a świadkiem zdarzenia była Ania z 8a - ekspedientka-kasjerka, korzystająca z tym czasie, za sklepem, z przysługującej jej przerwy.
Oskarżeni zostali rozpoznani po charakterystycznej - podpisanej - hulajnodze i butach odbijających światło sklepowej latarni niczym księżyce Saturna, a zgodnie z sądowymi realiami usiedli nawet za hartowaną szybą - w asyście konwojentów.
Kolejni uczniowie wcielali się w prokuratora, oskarżycieli, pełnomocników i obrońców, przesłuchując świadków, analizując dowody i wygłaszając mowy końcowe. Świadkowie podchodzili do mównicy i składali zeznania, a jedna z osób wypowiedziała nawet słowa przysięgi.
Po zakończeniu postępowania zapadł wyrok. Prokurator wnosił o dwa lata pozbawienia wolności w zawieszeniu, obrońca apelował o łagodniejszą karę, a oskarżeni wyrazili skruchę. Finalnie zasądzono zwrot kosztu paluszków oraz dodatkowe świadczenie pieniężne, tak jak ma to miejsce w prawdziwych wyrokach.
Wcześniej uczniowie mogli przymierzyć togę sędziowską, a największą atrakcją okazał się młotek sędziowski, którym wielu chętnie „wydawało wyroki”.
Całej rozprawie przysłuchiwał się wicedyrektor p. Tomasz Szeląg, który dla pełnego efektu przebrał się w togę sędziowską i założył łańcuch z orłem.
Co istotne, uczniowie wykazali się dużą kulturą i dyscypliną — choć Pani Sędzia poprosiła na początku o ciszę, później nie musiała już tego powtarzać.
W trakcie wizyty wykonaliśmy szereg ciekawych zdjęć, które będą nam przypominały pobyt w sądzie i którymi pochwalimy się na stronie internetowej szkoły. Robiliśmy je oczywiście z poszanowaniem prawa do prywatności — zwłaszcza że gdy aparat został skierowany w stronę uczennic siedzących z tyłu sali, panie błyskawicznie zanurkowały głowami w ławki, więc na zdjęciach „z przodu” i tak widać głównie fryzury i oparcia krzeseł. Dzięki temu nasze fotografie są nie tylko wartościową pamiątką, ale i przykładem spontanicznej „anonimizacji” w praktyce.
Kończąc spotkanie-lekcję, Pani Sędzia zaprosiła nas do częstszych wizyt w sądzie – szczególnie wtedy, gdy w przyszłości będziemy uczniami łomżyńskich szkół średnich. Zachęcała, abyśmy wracali w roli obserwatorów i publiczności, bo to bezpośredni kontakt z wymiarem sprawiedliwości najlepiej uczy rozumieć, jak działa państwo i dlaczego prawo jest tak ważne w codziennym życiu.
Serdecznie dziękujemy za spotkanie i lekcję prawną Pani Irenie Olszewskiej, nauczycielce historii i wiedzy o społeczeństwie, która zorganizowała wyjazd. Dziękujemy także Pani Agacie Wyrzykowskiej, nauczycielce fizyki i chemii oraz Panu Tomaszowi Szelągowi – za opiekę, aktywny udział, pilnowanie czasu powrotu do szkoły :-( i efektowne wcielenie się w rolę sędziego.
z upoważnienia przewodniczącego
– protokołował i materiał dowodowy w postaci fotografii sporządził: Tomasz Szeląg
PS. Zdjęć mamy naprawdę sporo, a niektóre są wyjątkowo interesujące – jednak na wyraźne życzenie osób uchwyconych na kadrach, część z nich pozostanie w archiwum szkoły i nie ujrzy światła dziennego. Temida ceni prawo do prywatności, więc my też! 😉
Można powiedzieć, że kilka fotografii zostało objętych swoistą „klauzulą niejawności” przez osoby na nich występujące. Kto wie — być może przy kolejnej wizycie ujawnimy nieco więcej. 😉